Przekraczamy granice 2014-2020 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Euroregion Pradzuad
Przekraczamy granice 2014-2020 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Euroregion Pradzuad

Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice.

Mas Rymarovsko

Świątynie, kaplice, cmentarze

Kościół parafialny p. w. „Podwyższenia Krzyża Świętego” w Radawiu

Kościół parafialny pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Św. w Radawiu był wzmiankowany w 1500 roku. Na przestrzeni lat kościół kilkakrotnie był rozbudowywany. We wszystkich przebudowach i remontach kościoła starano się zachowywać konstrukcję wieńcowo – zrębową, która jest dziełem dawnej sztuki ciesielskiej.

Wystrój i wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi głównie z XIX wieku. Obraz głównego ołtarza „Podwyższenia Św. Krzyża” pochodzi z 1842 roku, natomiast obrazy dwóch ołtarzy bocznych „Św. Anny” , „Św. Katarzyny” pochodzą z 1844 roku.

 


Zabytkowy kościół drewniany p.w. św. Walentego z I połowy XVIIw. w Dobrodzieniu.

Zbudowany w 1630r po tragicznych doświadczeniach wojny trzydziestoletniej  i wielkim pożarze, który zniszczył Dobrodzień w 1625r. Cudem uratowany z wielkiego pożaru w 1846r, który strawił prawie całe miasto, a ocalały jedynie nieliczne zabudowania na obrzeżach miasta. W roku 1644 Adam Wilhelm Dobrodzieński ufundował ołtarz dla kościoła Św. Walentego.

 


Drewniany kościół z 1711r. w Bierdzanach

W południowo wschodniej części Niziny Śląskiej na północny wschód od Opola, na dawnym szlaku handlowym a dzisiejszą trasą łączącą Opole z Kluczborkiem i Olesnem leży wieś Bierdzany. Dokładny rok założenia wsi jest nieznany. Najwcześniejsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1279r wtedy pojawia się nazwa wsi Bierdzany z nazwiskiem comesa Mikołaja z Bircan. Należy jednak przypuszczać, że wieś powstała we wcześniejszym okresie i według miejscowej tradycji była czeskim osiedlem, które zostało założone gdy Śląsk podlegał państwu czeskiemu. W 1410 roku dowiadujemy się o istnieniu w Bierdzanach pierwszej drewnianej kaplicy. Po śmierci zakrystianina przy kolegiacie Świętego krzyża w Opolu Jana Mikołaja ,zwanego mikołajem z Laskowic , odczytano jego testament w którym przeznaczył dwie marki na utrzymanie kaplicy w Bierdzanach. Jako wieś parafialna, przynależna do Dziekanatu Oleskiego w rejestrach Diecezji Wrocławskiej Bierdzany cytowane są w roku 1376 oraz 1447. Data widniejąca do dnia dzisiejszego na podmurówce kościoła 1711 rok jest prawdopodobnie datą jego generalnego remontu , gdyż pierwsza poreformacyjna wizytacja dokonana w 1679 roku mówi o istniejącej kaplicy św. Walentego. Natomiast druga wizytacja przeprowadzona przez Marcina Teofila Stephetiusa w 1687 roku stwierdza o istniejącej kaplicy św. Jadwigi zbudowanej z drewna która posiada zakrystę i oratorium. Znajdowała się ona w rękach protestantów ,którzy w tym kościele grzebali zmarłych. Z porównania dokumentów wynika że kościół był już w obecnym układzie. W roku 1557 właścicielem Bierdzan był Wittrot van Eisdorf. W 1583 r nabyła je można rodzina protestancka Dąbrówków. W 1712 roku Bierdzany należą do katolickiej rodziny von Lowencron. Po ślubie Antoniego z Barbarą von Garnier w 1746 roku sprzedaje Bierdzany siostrze Justynie, wykupując je ponownie w 1754 roku. Architektura budynku kościelnego w Bierdzanach należy do jednej z ciekawszych jakie istnieją obecnie na Śląsku. Kościół ten jest przykładem budownictwa zrębowego z rozbudowaną nawą poprzeczną. Na budynek składa się: nawa z transeptem , prezbiterium z zakończeniem ośmiokątnym, zakrystia z oratorium nad zakrystią, empory w nawie głównej wzdłuż ściany północnej, zachodniej i południowej, oraz z chóru muzycznego. Chór ten jest zamknięty trójbocznie Cała budowla znajduje się na nowej podmurówce której fundamenty wykonano z kamienia łamanego. Ściany kościoła i zakrystii wykonane są z drzewa sosnowego . Podłoga na całej powierzchni kościoła wykonana została w czasie ostatnich prac konserwatorskich z nowych pregnowanych dyli świerkowych. Położenie i otoczenie kościoła przesądza w dużym stopniu o jego malowniczości i wartościach wiekowych, kościół ten którego powierzchnia wynosi 250mkw. Jest orientowany i usytuowany w kręgu 600-letnich dębów objętych również ochroną jako zabytki przyrody. Wiekowe drzewa zrosły się z wyglądem kościoła, stanowiąc jednocześnie jego naturalne otoczenie i ochronę przed wichrami i pożarami. Podczas prac konserwatorskich przeprowadzonych w latach 1970-1979, pod dwoma warstwami przemalowań, czyli przemalówką olejną i klejową, odkryto XVII wieczna polichromię temperową. Polichromia tego kościoła nie była obojętna historykom sztuki. Z uznaniem dla jej walorów rejestrował ją niemiecki historyk Hans Lutsch. A jej fragment znalazł również swe odbicie w Księdze Przysłów Polskich pod hasłem: „Wyglądasz jak bierdzańska śmierć” Wystrój kościoła jest prawdopodobnie dziełem wędrownych malarzy i samouków, byli oni wędrownymi trubadurami wiejskiego malarstwa. Polichromia prezbiterium: dwie główne ściany posiadają po obu stronach filary umieszczone na prostokątnych cokołach złączone kapitelami złożonymi z liści podobnych do liści dębu. Nad kapitelami kolumn występuje belkowanie przedstawione formie szarozielonych pasków. Na ukośnych ścianach przechodzi w łuk, przez który przewieszona jest kotara ozdobiona frędzlami układająca się w dekoracyjne fałdy. Ściana północna: Kompozycję tej ściany wyznacza otwór drzwiowy do zakrystii otwór empory nad zakrystią. Na ścianie znajdują się trzy obrazy. Obraz po lewej stronie przedstawia św. Sebastiana przywiązanego do drzewa, a przy nim anioł wyjmujący jedną z siedmiu strzał tkwiących w ciele świętego. Po stronie prawej leży rzymski hełm oraz kołczan ze strzałami. Na dolnej ramie widnieje napis „S. Sebastinus M „Środkowy obraz przedstawia św. Annę Samotrzecią a nieco po lewej stronie na ozdobnym krześle siedzi Matka Boża w białej sukni , przez prawą rękę ma przerzucony niebieski płaszcz. Madonna prawą ręką podtrzymuje siedzące na kolanach Dzieciątko, podając je św. Annie. Pod obrazem znajduje się napis „ Sankta Anna”. Trzeci obraz przedstawia św. Rodzinę na tle krajobrazu. Matka Boża i św. Józef trzymają za rękę małego Jezusa. Na dolnej ramie obrazu znajduje się napis „ Jesus Maryja Josef”. Ściana południowa: Po obu stronach znajdującego się tam okna mamy obrazy przedstawiające postacie św. Niewiast. Św. Urszulę , św. Helenę św. Agnieszkę, św. Małgorzatę. Obraz przedstawia Matkę Boską Szkaplerzną w otoczeniu świętych. Po bokach przedstawiono sceny rodzajowe na tle krajobrazu. Strop prezbiterium to ikonografia o tematyce maryjnej przedstawiająca poszczególne wersety pieśni „Salve Regina”. Całość kompozycji składa się z dziesięciu obrazów. Wszystkie obrazy podpisane wersetami pieśni. Nawy i kaplice boczne : Górny poziom przedstawia ostatnie chwile życia męki i śmierci Chrystusa. Jest to swoista droga krzyżowej rozpoczynająca się sceną z wieczernika w kaplicy południowej przedstawiając kolejne sceny z mąki Chrystusa, zajmuj południową , zachodnią i północną część nawy. Dolny poziom nawy zajmują malowidła o tematyce biblijnej z wyjątkiem scenki przedstawiającej Śmierć bierdzańską. Strop kościoła: Strop przedstawia sceny związane z starym i nowym testamentem. Kaplice: Malarski wystrój obydwu kaplic stanowi jednorodną całość nawy prezbiterium i stropu. Polichromie obydwu kaplic ściśle łączą się z pozostałymi malowidłami kościoła co wskazuje na ich równoczesne powstanie. Przykładem jest łącząca obydwie kaplice droga krzyżowa, która służyła wiernym aż do 1898 roku, wtedy to kościół został poddany gruntownemu remontowi i wtedy to zamalowano wszystkie malowidła. Odsłonięto je po osiemdziesięciu latach. W wyniku remontu w 1898 roku w zamian za malowaną drogę krzyżową powieszono jej obrazy pochodzą one z przełomu XVIII i XIX wieku namalowane w stylu barokowo – ludowym Umieszczone są rokokowych ramach. Wyposażenie wnętrza kościoła: Ołtarz boczny św. Jana Nepomucena zbudowany w stylu barokowy , przez Kaspra Żołądka z Opola w 1758 roku na zlecenie Justyny von Lowencron. Drugi ołtarz boczny poświęcony św. Walentemu jest datowany na drugą połowę XVIII wieku. Ołtarz główny pochodzi z przełomu XVII i XVIII wieku. W czasie przebudowywania w 1717 roku dołączono do niego starsze elementy. Barokowa chrzcielnica pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku. Cała ozdobiona jest płaskim ornamentem. Organy: o ich istnieniu dowiadujemy się z wizytacji przeprowadzonej w 1720 roku. W drugiej połowie XVIII wieku został zmieniony prospekt organowy, który obecnie jest w stylu rokokowym.

 

 

 Opracowane dzięki uprzejmości Pani Rity Gabryś


Drewniany kościół z XVIII w. w Zakrzowie Turawskim

Klejnot architektury sakralnej, wybudowano w roku 1754. Potwierdza to odlew umieszczony po prawej stronie wieży kościelnej, na którym znajduje się data budowy obiektu. Ciekawostkę stanowi ustna legenda mówiąca o lokalizacji kościoła. Otóż zakupione i zwiezione drewno na budowę kościoła składowane między Ligotą Turawską, a Zakrzowem Turawskim, w ciągu nocy zmieniło miejsce położenia, kościół zatem wybudowano tam gdzie "nieznane siły" ulokowały ów materiał budowlany. Od wielu już lat ten drewniany kościół nie pełni funkcji domu bożego jest tylko cennym zabytkiem na szlaku kościołów drewnianych

 

 


Kościół ewangelicki z 1819 r. w Ozimku

Późnoklasycystyczny, zabytek klasy zerowej. Zabór p.w. Św. Jana został ufundowany przez miejscową, protestancką społeczność. Dopiero w 1960r. został wyposażony w wieżę, wymieniono stare dzwony na nowe odlane w miejscowej hucie oraz odlano z żelaza ambonę.


Kościół pw. Świętej Rodziny w Zawadzkiem.

Liczy sobie ponad 100 lat. Wnętrze kościoła jest bardzo bogate. W ołtarzu głównym umieszczone są naturalnej wielkości figury, które przedstawiają Świętą Rodzinę z Nazaretu oraz św. Jacka i św. Jadwigę. Nieco później umieszczono tam jeszcze bł. Bronisławę i bł. Czesława.


Kościół ewangelicki w Zawadzkiem.

Wybudowany został w 1893 roku, po tym jak utworzono samodzielną ewangelicką gminę wyznaniową. Kamienna budowla kościoła wraz z plebanią stanowią zbór ewangelicki.


Kościół pw. Świętego Bartłomieja w Kielczy.

Pierwsza wzmianka o istnieniu kościoła parafialnego w Kielczy zapisana jest w registrach dekanatu toszeckiego z 1447 roku. Obecny, murowany, w stylu późnobarokowym wybudowany został w 1779 roku po tym jak szalejący w 1777 roku na Śląsku orkan zniszczył istniejący już wcześniej kościół drewniany. Przed bramą kościoła znajduje się kamienna płyta z łacińskim napisem "Wszyscy umrzemy" nawiązuje ona do epidemii cholery.

 


Kościół parafialny p.w. św. Marii Magdaleny z 1854r. w Dobrodzieniu.

Wybudowany w latach 1851-54 w miejsce spalonego kościoła drewnianego  po wielkim pożarze. Architektura nawiązuje do stylu eklektycznego. Pracami budowlanymi kierował mistrz murarski i wiceburmistrz  Wawrzyniec Gąska.


Neobarokowy kościół w Krasiejowie

Wybudowany w latach 1911-1913r. Znacznie starsza jest cześć jego wyposażenia – ołtarz boczny datowany jest na XVIII w. część rzeźb to początek XVI w. Ograny, ambona, ołtarz główny pochodzą z Regensburga.

 


Kościółek p.w. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych

Powstał w 1854 r. w Lędzinach. Stanowi on dziś filię kościoła zbudowanego pod koniec XIX wieku w Chrząstowicach. Kościół ten zasługuje na wspomnienie ze względu na wartość historyczną, a także obiekt kultu. Legenda głosi, że w roku 1878, podczas klęski suszy, mieszkańcy wioski Gosławice (dziś dzielnica Opola) przybyli tu modlić się do obrazu Matki Boskiej o poprawę pogody. W drodze powrotnej miał spaść rzęsisty deszcz. Na pamiątkę tego wydarzenia rokrocznie odbywają się piesze pielgrzymki do kościółka z parafii Gosławice i Kolonia Gosławicka.


Neobarokowy kościół p.w. Narodzenia NMP z 1910r. w Dębiu

W 1618 roku dzięki ofiarności mieszkańców i pielgrzymów zbudowano w Dębiu kościół murowany z okolicznego surowca: bazaltu i kamieni polnych. Dumą kościoła był cudowny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, a po drugiej stronie, Jezusa Chrystusa, namalowany na metalowej blasze, a znaleziony przed wiekami na dębie. Podczas wielkiego pożaru w 1906 roku obraz spłonął razem z całym kościołem, ale uratowała się 400-letnia figurka z lipowego drewna przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem. Obecny kościół zbudowano po jego pożarze w latach 1909-10 w stylu neobarokowym. Od wieków czci się w nim kult NMP i św. Rocha.


Kościół ewangelicki w Fosowskiem

Ma oryginalną architekturę, położony przy cmentarzu parafialnym kościół ewangelicki, wybudowany w latach 1928/1929 dla 150 wiernych. Dziś ewangelików jest już mniej, ale nabożeństwa odbywają się w kościele do dzisiaj.


Kościół p.w. Św. Karola Boromeusza w Staniszczach Wielkich

23 czerwca 1881 roku pożar doszczętnie zniszczył pierwszy, wybudowany w 1754 roku przez hrabiego Norberta Colonna, rozbudowany przez hr. Andrzeja Renarda w 1838 roku. Przyczyn pożaru nigdy nie udało się ustalić. Z ognia ocalić udało się jedynie figurę Chrystusa, stary ołtarz oraz tablicę z przykazaniami. Powiadają że materiały na budowę kościoła pierwotnie posłużyć miały budowie pałacyku myśliwskiego księcia, który chciał postawić na Mrozowej Górze. Z niewiadomych jednak przyczyn nie dało się na suchym przecież gruncie założyć fundamentów – wszystko niezmiennie zapadało się w ziemię. Książę postanowił nie walczyć z Opatrznością i przekazać wszystkie zgromadzone materiały na budowę kościoła.


Zabytkowy cmentarz ewangelicko-augsburski.

Założony w  połowie XIX w. w pobliżu kościoła ewangelickiego wybudowanego w 1848r. W 1893r. w Dobrodzieniu została utworzona samodzielna parafia ewangelicko-augsburska licząca 347 parafian.


Zabytkowy cmentarz żydowski w Dobrodzieniu.

Cmentarz pochodzi z końca XVII wieku o czym świadczą najstarsze zachowane do dziś macewy. Na cmentarzu znajdują się m. in. macewy rodziny Stein – krewnych żydowskiej świętej kościoła katolickiego Edyty Stein.


Zabytkowy cmentarz ewangelicko-augsburski w Nowej Bzinicy.

Założony w połowie XIX w. , na cmentarzu znajdują się ruiny kaplicy z XIX w.


Mogiła w lesie Spórok - miejsce smierci Guznera